Ten złocisty kolor i słodki smak znają wszyscy. Miód od wieków ceniony jest nie tylko za walory smakowe, ale również dobroczynne działanie na cały organizm. Jego rola nie ogranicza się jednak do domowych kuracji w stanach osłabionej odporności i różnego rodzaju infekcji. Zarówno miód, jak i inne produkty pszczele wykorzystywane są także do produkcji leków. Jedną z dziedzin medycyny niekonwencjonalnej jest właśnie apiterapia, czyli leczenie substancjami pochodzącymi z produktów pszczelich. Sprawdź, na czym polega i przy jakich schorzeniach może być pomocna.
- Na czym polega apiterapia?
- Przy jakich schorzeniach może być pomocna?
- Apiterapia – przeciwwskazania
- Miód – jaki wybrać, jak stosować?
- Jak poznać prawdziwy miód?
- Mleczko pszczele
- Propolis
- Pyłek pszczeli
Na czym polega apiterapia?
Apiterapia to sztuka leczenia miodem i produktami pszczelimi, zaliczana do dziedzin medycyny niekonwencjonalnej. Znana jest od wieków. Zalecana była już przez Hipokratesa, który lecznicze prearaty ziołowe słodził właśnie miodem. Ekstrakty o właściwościach zdrowotnych wyodrębniamy nie tylko z miodu, ale również z wosku pszczelego, pyłku kwiatowego, pierzgi, propolisu, mleczka i jadu pszczelego. Bazą do wyrobu produktów o właściwościach leczniczych jest także ekstrakt DNA larw pszczół oraz ekstrakt zasklepu miodowego. Zapoczątkowują one proces odnowy uszkodzonych tkanek. Pozyskane w ten sposób ekstrakty służą do produkcji tzw. apiterapeutyków, które mogą być wykorzystywane do łagodzenia przebiegu różnego rodzaju schorzeń. Stosujemy je m.in. w dermatologii, pediatrii, laryngologii, ortopedii. Podstawową zaletą apiterapeutyków jest to, że praktycznie nie można ich przedawkować. Co więcej, odznaczają się wysoką przyswajalnością, nie zawierają szkodliwych substancji, wykazują działanie bakteriobójcze, regenerujące i wzmacniające układ odpornościowy.
Przy jakich schorzeniach apiterapia może być pomocna?
Miód jest skarbnicą bioaktywnych substancji czynnych. Wykryto w nim aż 300 związków chemicznych. Jest źródłem łatwo przyswajalnych węglowodanów, kwasów organicznych, białek i aminokwasów. Zawiera wiele cennych witamin (A, C, K oraz witaminy z grupy B), a także makroelementów tj. sód, potas, wapń, magnez, żelazo. Miód w warunkach laboratoryjnych wykazuje działanie bakterio i grzybobójcze. Poprawia gojenie się ran. Łagodzi zapalenia układu pokarmowego. Reguluje przemianę materii i zapobiega zaparciom. Działa wzmacniająco na cały organizm. Możemy go wykorzystywać pomocniczo w schorzeniach wątroby i pęcherzyka żółciowego. Z uwagi na działanie przeciwalergiczne i regenerujące jest cennym wsparciem w leczeniu astmy i innych chorób układu oddechowego. Wspomaga również namnażanie czerwonych krwinek.
Apiterapia wykorzystuje do działania leczniczego i prewencyjnego nie tylko miód, ale także inne produkty pszczele. Pyłek kwiatowy, z uwagi na dużą zawartość białka, specjaliści zalecają osobom zmagającym się z jego niedoborem (np. wegetarianom). Stosują go pomocniczo w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, a także w przypadku zapalenia wątroby i dróg żółciowych. Pierzga wykazuje podobne działanie. Z uwagi na silne właściwości regenerujące zaleca się jej stosowanie w stanach chronicznego zmęczenia, po zabiegach operacyjnych i w rekonwalescencji po ciężkich chorobach. Zawiera spore ilości witaminy K, dlatego można ją stosować w celu wzmocnienia ścian naczyń krowionośnych. Propolis (inaczej kit pszczeli) znalazł natomiast zastosowanie wspierające leczenie zmian w obrębie jamy ustnej. Chętnie sięgają po niego osoby zmagające się z paradontozą, zapaleniem dziąseł lub po wyrwaniu zęba. Wykazuje działanie antybakteryjne, wspomaga leczenie chorób skóry tj. grzybica, trądzik, oparzenia.
Apiterapia – przeciwwskazania
Stosowanie produktów pochodzenia pszczelego na ogół jest dobrze tolerowanie i nie wywołuje reakcji alergicznych. Przeciwwskazaniem jest jednak uczulenie na miód lub inne produkty pasieczne. Zwykle uczulenie pojawia się o osób dotkniętych alergią na pyłki roślin i jad owadów. Przeciwwskazanie może być również cukrzyca. Wskazane powyżej grupy osób powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem apiterapii.
Miód – jaki wybrać, jak stosować?
Aby zminimalizować ryzyko alergii, dobrze jest wybierać produkty pszczele z rejonu zamieszkania. Nasz organizm zazwyczaj jest przyzwyczajony do pyłków roślin występujących w obszarze, w którym przebywamy na co dzień. Co więcej, warto wybierać produkty z pieczątką polskiej pasieki. Jaki miód wybrać? Jeśli zależy nam głównie na działaniu antybiotycznym, sięgajmy po miody spadziowe i gryczane. W przypadku schorzeń układu moczowego dobrze sprawdzi się miód wrzosowy. Jeśli cierpimy na dolegliwości ze strony układu oddechowego, wybierzmy miód lipowy. Gdy dokucza nam wątroba, idealnym rozwiązaniem będzie miód rzepakowy i gryczany. Ten ostatni powinien być jednak stosowany z dużą ostrożnością przez osoby, które mają podwyższony poziom żelaza. Miód gryczany zawiera najwięcej tego pierwiastka spośród pozostałych gatunków miodu.
Niezależnie od tego, jaki gatunek miodu wybierzemy, aby pełnił on swoje funkcje, należy go stosować z zachowaniem pewnych zasad. Z powodzeniem może być stosowany do kawy lub herbaty zamiast cukru. Należy jednak pamiętać, aby schłodzić napój do temperatury poniżej 40 stopni Celsjusza. Aktywność miodu wyższej temperaturze słabnie. Traci on swoje właściwości prozdrowotne. Najlepsze efekty daje rozpuszczanie miodu w chłodnej, przegotowanej wodzie i pozostawienie go pod przykryciem na 12 godzin. Taki napój powinniśmy wypić na czczo oraz kolejną porcję wieczorem. W przypadku dzieci od pierwszego tygodnia życia nie należy przekraczać dawki 5 g dziennie. Niemowlęta mogą przyjmować do 7 g miodu. Dzieci do 6 lat maksymalnie 20 g. Natomiast dorośli nawet 150 g dziennie. Pamiętajmy jednak, że w 100 gramach miodu znajdziemy aż 325 kalorii.
Jak poznać prawdziwy miód?
Nie jest to tak proste jak mogłoby się wydawać. Specjalista w dziedzinie pszczelarstwa rozpozna miód po smaku, zapachu i wyglądzie. Laik będzie miał z tym problem. Istnieje jednak kilka sztuczek, które każdy z nas może wykonać w warunkach domowych. Po pierwsze im bardziej gęsty miód, tym lepiej. Przelewany cienkim strumieniem, powinien tworzyć stożek, a nie dołek. To znak, że pozbawiony jest wody i sztucznych dodatków. Kolejnym wyznacznikiem prawdziwego miodu jest krystalizacja. Proces ten następuje po około 3-4 miesiącach. Jedynie miód spadziowy i akacjowy może pozostać płynny nawet przez rok. Sprawdźmy więc datę produkcji na opakowaniu. Jeśli minęły 4 miesiące, a miód nadal jest płynny, może mieć wątpliwości, czy jest on prawdziwy.
Mleczko pszczele – jako produkt do apiterapi.
Przypomina w smaku skondensowane mleko, ma lekko galaretowatą konsystencję. Mleczko pszczele to wydzielina gruczołów pszczół karmicielek. Znalazło szerokie zastosowanie w kosmetyce z uwagi na właściwości powstrzymujące procesy starzenia. Wykazuje działanie bakteriobójcze, odtruwające. Może przyczynić się do obniżenia poziomu złego cholesterolu, łagodzi schorzenia skóry, stosuje się je pomocniczo w leczeniu chorób żołądka i dwunastnicy. Mleczko pszczele stanowi składnik wielu preparatów leczniczych stosowanych w stanach zapalnych gardła i jamy ustnej. W przypadku alergików i astmatyków powinno być stosowane pod nadzorem lekarza, ponieważ może wywołać reakcje uczuleniowe. W przypadku kuracji mleczkiem pszczelim nie zaleca się spożywania alkoholu.
Propolis
To substancja balsamiczna, która ma kwaśno-gorzki posmak. Propolis nazywany jest także kitem pszczelim. Zbierany jest z pączków kwiatów. Przenoszony do ula, gdzie ulega przetworzeniu przez pszczoły robotnice. Służy do uszczelniania wszelkich otworów w ulu oraz mocowaniu plastrów miodu do ramek. Pełni również funkcję dezynfekującą w ulu. Pszczoły tworzą z niego swojego rodzaju dywanik u wlotu do ula. W ten sposób owady zabezpieczają się przed bakteriami, wirusami i grzybami. Najcenniejszy propolis pozyskuje się z sosny, topoli i brzozy. W ciągu roku jedna pszczela rodzina jest w stanie wytworzyć zaledwie 100 g propolisu. Nic więc dziwnego, że jest on bardzo drogi. Jeden kilogram propolisu wart jest tyle, co 25 kg miodu. Działanie propolisu wzmacnia witamina C. Może być on stosowany zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Zaleca się przyjmowanie propolisu w stanach osłabionej odporności, zmęczenia, w celu poprawy funkcjonowania błon śluzowych żołądka. Najlepiej przyjmować go razem z innymi produktami pszczelimi tj. miodem, mleczkiem pszczelim lub pierzgą.
Pyłek kwiatowy
To męskie komórki rozrodcze roślin zbierane przez pszczoły. U wejścia do ula znajduje się specjalny poławiacz pyłku montowany przez pszczoły. W ten sposób można zebrać około 150 g pyłku dziennie z jednego ula. Pozostały pyłek pszczoły upychają w komórkach plastra, zasklepiają go woskiem, dodając wcześniej nektar i miód. Po upływie 7 dni powstaje tzw. pierzga, która stanowi podstawowy pokarm dla tych owadów. Pyłek kwiatowy jest przede wszystkim uniwersalnym preparatem witaminowym. Zaleca się jego stosowanie osobom cierpiącym na niedokrwistość, zwłaszcza gdy preparaty z żelazem są nieskuteczne. Produkt ten może wspierać również proces leczenia chorób wątroby na tle wirusowym. Wpływa bowiem na rozkład obumarłych komórek, reguluje pracę tego organu i działa osłonowo. Pyłek kwiatowy działa korzystnie także na błony śluzowe żołądka, poprawia trawienie, może przyczynić się do obniżenia poziomu złego cholesterolu. Najlepiej przyjmować go w postaci suchej, popijając wodą z miodem.
Wszystkie produkty pszczele to najcenniejszy dar od natury. Pamiętajmy, że produkcja 200 g miodu wymaga od pszczół wykonania niemal 20 000 lotów. Niech te liczby pozwolą nam docenić wszystko to, co mamy w zasięgu ręki na półkach sklepowych tj. miód, pyłek, mleczko i inne produkty, które produkują dla nas te owady.
