Dieta bezglutenowa stała się w ostatnim czasie modna. Stosują ją nie tylko osoby, które chorują na celiakię, lub mają alergie pokarmowe i nie mogą jeść produktów zawierających gluten, ale też zdrowi ludzie, dla których rezygnacja z glutenu w diecie to osobisty wybór.
Czym jest gluten?
Gluten to białka roślinne, przede wszystkim prolaminy i gluteiny, które występują w ziarnach wszystkich odmian pszenicy, żyta i jęczmienia. Nieco inaczej sprawa wygląda z owsem, ponieważ obecność w nim glutenu nie została potwierdzona naukowo, jednak nie wszystkie osoby, które stosują dietę bezglutenową mogą go jeść. Stąd przyjęta dla owsa, podobnie jak dla innych, tego typu produktów norma na zawartość glutenu, która nie może przekraczać 20 mg/kg.
Często zdiagnozowanie celiakii lub nadwrażliwości na gluten to dla kogoś szok. Słowo „dieta”, związane z dietą bezglutenową może kojarzyć się z wyrzeczeniami, głodówkami. Ale niekoniecznie.
Dieta bezglutenowa jest wymagająca, kosztowna, ale w zamian daje możliwość życia bez nieprzyjemnych objawów choroby. Konieczne jest zdobycie wiedzy i odpowiedniego nastawienia, by życie z celiakią lub nadwrażliwością na gluten nie było przykrym doświadczeniem.
A co można jeść, będąc na diecie bezglutenowej, a co wykluczyć?
Gluten znajduje się w produktach spożywczych, wyprodukowanych na bazie zbóż glutenowych:
mąki (pszenna, orkiszowa, żytnia, jęczmienna, owsiana)
- kasze (kuskus, manna, jęczmienna, bulgur)
- płatki i otręby (żytnie, pszenne, jęczmienne, owsiane bez symbolu przekreślonego kłosa)
- pieczywo (każdy rodzaj z wyjątkiem specjalnego bezglutenowego)
- makarony (pszenny, orkiszowy, żytni, owsiany)
- tradycyjne wypieki i ciasteczka
- bułka tarta
- piwo (zawiera słód jęczmienny)
- kawa zbożowa i kawa rozpuszczalna z domieszką kawy zbożowej
- napoje owsiane (mleko, kakao)
- kiełki pszenne i mieszanki kiełków gdzie występują kiełki pszenne
- zarodki pszenne oraz oleje z dodatkiem oleju z zarodków pszennych (1)
Gluten znajduje się też w wielu produktach żywieniowych, które nie są związane ze zbożami, ale są używane np. jako wypełniacze. Są to:
- przetwory mięsne (wędliny, parówki, konserwy)
- konserwy rybne oraz gotowe wyroby rybne panierowane (np. paluszki rybne)
- zupy i sosy instant, sosy sałatkowe
- chipsy ziemniaczane i kukurydziane
- jogurty i serki (uwaga na słód jęczmienny, płatki zbożowe, skrobię pszenną, błonnik pszenny lub zbożowy)
- majonez, ketchup, musztarda i inne gotowe sosy
- lody
- słodycze i wszelkie wyroby cukiernicze (w tym czekolady, np. przez obecność słodu jęczmiennego)
- gumy do żucia
- sos sojowy
- proszek do pieczenia
- mieszanki przypraw
- kolorowe alkohole
- mięso mielone, które może zawierać dodatek białka zbóż (2).
Dieta bezglutenowa? Jeśli będziesz zmuszony przejść na nią pamiętaj, że mądre zapoznanie się z jej warunkami pozwoli na normalne życie, pomimo wyrzeczeń i konieczności specjalnej diety.
Bibliografia:
1. P. Klincewicz, M. Grzymisławki, B. Kl;incewicz, Leczenie żywieniowe w celiakii, „Żywienie Człowieka i Metabolizm, 2004, 31(2), s. 142.
2. J. Socha, B. Cukrowska, Celiakia – choroba dzieci i dorosłych, „Przewodnik Lekarski” 2012, 1, s. 168.