Niefortunny upadek może przyczynić się do uszkodzenia stawu biodrowego, co rozpoczyna całą kaskadę problemów. Jest to szczególnie niebezpieczne w przypadku osób w podeszłym wieku, u których często koniecznością jest wstawienie endoprotezy. Trzeba też liczyć się z wydłużonym powrotem do zdrowia, czasem niemożliwe staje się odzyskanie pełnej sprawności, ale dzięki skutecznej i systematycznej rehabilitacji można liczyć na uzyskanie bardzo dobrych efektów. Pora zastanowić się, co można zrobić w przypadku zmienionego chorobowo stawu biodrowego, aby złagodzić nieprzyjemne objawy i odzyskać sprawność.
Rehabilitacja stawu biodrowego dobrana do postawionej diagnozy
Kluczową kwestią w przypadku osób mających problemy ze sprawnością stawu biodrowego jest to, aby przed rozpoczęciem rehabilitacji zdiagnozować powstały problem. Dopiero na podstawie diagnozy można dobrać skuteczną metodę, dopasowaną indywidualnie do pacjenta. Do najczęstszych urazów biodra zalicza się:
• Zapalenie kaletki krętarza większego,
• Zespół mięśnia gruszkowatego,
• Zespół napięcia pasma biodrowo-piszczelowego,
• Urazy pachwiny,
• Urazy mięśnia czworogłowego uda,
• Złamanie szyjki kości udowej,
• Złamanie przezkrętarzowe kości udowej,
• Uszkodzenie obrąbka stawowego.
W przypadku uderzenia w przednią kość biodrową dochodzi do powstania urazu, stanu zapalnego kaletki stawu biodrowego. Wiąże się to z silnymi dolegliwościami bólowymi, trudnościami w poruszaniu nie tylko biodrem, ale całym tułowiem. Istotne będzie zniwelowanie bólu i obrzęku, w czym pomagają odpowiednio dobrane ćwiczenia ruchowe, zimne okłady i środki o działaniu przeciwzapalnym. Jeśli dojdzie do podrażnienia mięśnia gruszkowatego znajdującego się pod mięśniami pośladkowymi, mogą pojawić się wielorakie dolegliwości: drętwienie i mrowienie zmienionego chorobowo miejsca, uczucie pieczenia, ból promieniujący aż do nogi. W przypadku zespołu mięśnia gruszkowego zwykle wystarczającą pomocą jest zastosowanie środków przeciwzapalnych i wdrożenie rehabilitacji mającej za zadanie uelastycznienie kończyny dolnej. Przy złamaniu szyjki kości udowej zaleca się po operacji jak najszybsze wdrożenie kinezyterapii (polegającej na wykonywaniu ćwiczeń biernych i izomerycznych) i fizykoterapii. Obciążanie kończyny należy oczywiście zwiększać stopniowo, co jest szczególnie ważne do dwunastego tygodnia po operacji.
Wielu biegaczy boryka się z problemem zespołu napięcia pasma biodrowo-piszczelowego, który osłabia zmienioną chorobowo kończynę. Pojawia się zarówno stan zapalny, jak i ból, czemu należy przeciwdziałać odpowiednimi środkami. Istotne będzie również przywrócenie równowagi mięśni w okolicy miednicy za pomocą ćwiczeń i zapobieganie nawrotom urazu. Podczas biegania, skakania i kopania może dojść do urazu pachwiny, czyli wewnętrznej strony uda. Czasem nie kończy się na przemijającej bolesności i nadwrażliwości mięśni w tych okolicach, ale dochodzi do zaburzenia ich pracy, wystąpienia obrzęku i bólu. U niektórych osób może dojść do krwawienia wewnętrznego uszkodzonego mięśnia, co objawia się zasinieniem zmienionego chorobowo miejsca. W przypadku tego typu urazów pomocą będą zabiegi fizykoterapii, opatrunek uciskowy, zimne okłady, mogą być też konieczne kule. Przy urazach pachwiny rehabilitacja jest długotrwała, powolna, musi przebiegać pod ścisłym nadzorem. Przy urazach mięśnia czworogłowego uda rehabilitacja często jest wręcz niezbędna do tego, aby móc normalnie się poruszać. Z kolei przy złamaniu przekrętarzowym kości udowej istotna jest pionizacja, ćwiczenia czynne, izometryczne i ogólnokondycyjne.
Uszkodzenie stawu biodrowego a rehabilitacja – ile zajmie powrót do zdrowia?
Rehabilitacja uszkodzonego stawu biodrowego jest niestety długotrwałym procesem. Istotne będą zaangażowanie pacjenta, systematyczność i cierpliwość. Każdy organizm jest inny, regeneruje się szybciej lub wolniej. Na efekty rehabilitacji wpływa wiele czynników, dlatego długość jej trwania jest kwestią indywidualną i nie można ustalić tego, ile konkretnie zajmie odzyskanie sprawności. Najczęściej rehabilitacja po operacji stawu biodrowego trwa miesiąc, ale duże znaczenie ma wiek pacjenta, choroby współistniejące, sprawność początkowa itd. Początki są zwykle trudne, pacjent zmaga się z rozmaitymi dolegliwościami, w tym bólowymi. Początkowo trzeba się oszczędzać, pozwolić zadziałać lekom i naturalnym procesom naprawczym zachodzącym w organizmie. Liczy się wypoczynek, sen, dobrze zbilansowana dieta. Z wdrożeniem rehabilitacji nie można jednak zwlekać, zaleca się rozpocząć ją już w szpitalu, po czym kontrolować samodzielnie w domu.
Na czym polega rehabilitacja stawu biodrowego po wypadku, jakie są dostępne metody?
Przy urazie stawu biodrowego istotne są ćwiczenia siłowe, wzmacniające, równoważne. Im wcześniej przystąpi się do rehabilitacji, tym powrót do zdrowia będzie krótszy i mniej bolesny. Początkowo rehabilitacja stawu biodrowego dotyczy kładzenia się na łóżko, siadania i chodzenia. Do ćwiczeń ułożenia i ustawienia oraz czucia nacisku na staw dokłada się ćwiczenia mające na celu odciążenie zmienionego chorobowo miejsca. Następnym etapem jest wykonywanie ćwiczeń wolnych i wzmacniających staw biodrowy. W tracie rehabilitacji stawu biodrowego używa się wielorakich sprzętów. Ogromnym ułatwieniem dla pacjenta jest łóżko rehabilitacyjne ze wspornikami ułatwiającymi naukę siadania. Do odciążania stawu służą na początku kule ortopedyczne i chodziki rehabilitacyjne. Profesjonalny sprzęt medyczny może zostać wynajęty na określony czas z wypożyczalni, co przełoży się na dużą oszczędność czasu i pieniędzy.
Rehabilitacja stawu biodrowego po urazie – jakie warto wykonywać ćwiczenia?
• Napinanie i rozluźnianie mięśni pośladków oraz ud,
• Zginanie i prostowanie nóg w stawach skokowych,
• Rotacja stopy w stawie skokowym,
• Zginanie kolana z podparciem stopy o łóżko,
• Ćwiczenie odwodzenia,
• Ćwiczenie mięśnia czworogłowego,
• Unoszenie wyprostowanej nogi,
• Unoszenie kolana w pozycji stojącej,
• Odwodzenie biodra w pozycji stojącej,
• Prostowanie nogi w pozycji stojącej,
• Chodzenie przy balkoniku, z pełnym obciążaniem,
• Chodzenie o lasce lub o kulach,
• Wchodzenie i schodzenie po schodach,
• Ćwiczenia z taśmą elastyczną,
• Ćwiczenie na rowerze,
• Spacerowanie.
Artykuł powstał we współpracy z Gabinetem Rehabilitacji i Fizjoterapii R-Cito.
