Buraki to nasze lokalne warzywo obfitujące w wiele potrzebnych składników odżywczych oraz ciekawych związków bioaktywnych. Niegdyś spożywało się je w bardzo dużych ilościach. Obecnie ich popularność znacznie zmalała. Na szczęście w ostatnim czasie ponownie zaczęto zwracać na nie uwagę właśnie ze względu na ich bardzo korzystny wpływ na zdrowie. Jakie pozytywne aspekty wynikają z regularnego jedzenia buraków? Co sprawia, że są one takie cenne? I kto szczególnie powinien zwrócić na nie uwagę? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znaleźć można w dalszej części artykułu.
Z poniższego artykułu dowiesz się:
- Jakie wartości odżywcze posiadają buraki?
- Dlaczego warto jeść buraki?
- Jak wpływają one na nasze zdrowie?
- Jaki związek mają buraki z wynikami sportowymi?
- Dlaczego buraki są dobre na serce?
Buraki – skarb Polski czy egzotyczny przybysz?
Obecnie Polska należy do jednych z największych producentów buraków cukrowych na świecie. Warzywo to bardzo mocno kojarzy się właśnie z tymi terenami. Co ciekawe jednak, roślina nie pochodzi z naszego kraju, ani nawet z naszego klimatu. Już w 800 r. p.n.e. znana i uprawiana była na terenie starożytnej Grecji. Warzywo uważano za poświęcone Apollinowi, a później również Afrodycie. Dopiero około XIV wieku trafiło ono do Anglii, a w następnym stuleciu na tereny Francji. Tam zaczęto dostrzegać prozdrowotne właściwości tego pokarmu. Stosowano je m.in. w leczeniu gorączki i dolegliwości bólowych. Dopiero w XIX wieku zagościło ono na polskich stołach. Od tego czasu uprawy tej rośliny w kraju znacznie się rozwinęły. Chociaż zdecydowana większość zbiorów przeznaczana jest na przetwory, to nadal surowe warzywa z łatwością spotkać można w każdym sklepie czy na straganie.
Buraki – składniki odżywcze i kaloryczność
Buraki są niskokalorycznymi warzywami. W 100 g produktu znajduje się nieco ponad 40 kcal. Zawierają one pewne ilości błonnika pokarmowego oraz są ubogotłuszczowe. Wszystkie te cechy przemawiają za włączeniem ich do diety odchudzającej. Należy jednak również pamiętać, że zawierają one stosunkowo dużo jak na warzywa, cukrów prostych. Z uwagą, szczególnie do soków z buraków, powinny zatem podchodzić osoby kontrolujące poziom glukozy, zwłaszcza cukrzycy.
Buraki zawierają całą gamę witamin i soli mineralnych. Znaleźć w nich można większość witamin z grypy B, jak również znaczne ilości witaminy C i E. Spośród soli mineralnych na uwagę zasługują magnez, potas, fosfor i mangan. Niezwykle cenne, szczególnie dla wegan i wegetarian jest zawarte w burakach żelazo.
Buraki a ciśnienie tętnicze krwi – redukcja nadciśnienia
W dzisiejszych czasach choroby układu krążenia stanowią niezwykle poważny problem dotykający znacznego odsetka naszej populacji. Do jednych z najczęściej występujących chorób należy nadciśnienie tętnicze. Wiele badań naukowych wykazało, że związki zawarte w burakach mogą wspomóc obniżanie ciśnienia krwi. Wiąże się to z zawartymi w warzywach nitratach. Pod względem chemicznym są to związki azotowe, które po przyswojeniu w organizmie człowieka zamieniają się w substancje wazodylatacyjne, czyli rozszerzające naczynia krwionośne. Skutkuje to obniżeniem szczególnie ciśnienia skurczowego.
Buraki a nowotwory
Buraki stanowią prawdziwą skarbnicę bardzo silnych antyoksydantów. Należy do nich m.in. betanina. To właśnie ona odpowiada za ciemną barwę warzywa. Do tej pory przeprowadzano wiele badań na wyizolowanych laboratoryjnie komórkach nowotworowych. Sugeruje się, że ekstrakty z buraków mogą wykazywać hamujące działanie w stosunku do komórek raka prostaty, piersi, pęcherza moczowego czy układu pokarmowego.
Wpływ buraków na koncentrację i pamięć
Okazuje się, że regularne spożywanie buraków może wiązać się również z korzystnym wpływem na funkcjonowanie mózgu. Uważa się, że warzywa lub wykonany z nich sok mogą poprawiać koncentrację i wspierać zapamiętywanie oraz zapobiegać demencji. Dokładny mechanizm tego zjawiska nie jest jeszcze poznany. Sugeruje się jednak rolę nitratów, jako związków polepszających ukrwienie mózgu.
Buraki w diecie sportowca
Do jednych z najciekawszych właściwości buraków jest ich stymulujący wpływ na pracę organizmu podczas wysiłku fizycznego. Okazuje się, że związki zawarte w tych warzywach usprawniają przemiany zachodzące w mitochondriach czyli „fabrykach energetycznych” wszystkich naszych komórek. Istnieje wiele badań naukowych udowadniających, że spożywanie soku z buraka przed treningiem wiąże się z istotną statystycznie poprawa czasu i wyników. Warto zauważyć, że opisane efekty dotyczą przede wszystkim sportów wytrzymałościowych, takich jak bieganie i jazda rowerem. Buraki wpływają bowiem na przemiany tlenowe zachodzące w organizmie. Aby uzyskać satysfakcjonujący efekt należy na godzinę przed treningiem wypić 500 ml soku z buraka.
Buraki – w jakiej formie je spożywać?
Buraki zawierają wiele cennych składników odżywczych. Niestety jednak większość z nich jest bardzo mało odporna na wpływ wysokiej temperatury. Gotowane warzywo zawiera znacznie mniej cennych substancji. Buraki warto zatem spożywać na surowo lub w postaci soku. Szczególnie ta ostatnia forma jest wygodna, praktyczna i jednocześnie bogata w bardzo skoncentrowaną dawkę najcenniejszych związków bioaktywnych. Dla zdrowia zaleca się regularne picie 1 szklanki soku dziennie.
Buraki w diecie – podsumowanie
Buraki powinny regularnie gościć w diecie każdego z nas. Mogą spożywać je zarówno dorośli, jak i dzieci. Do korzystnych efektów związanych z jedzeniem buraków należą:
- Zmniejszenie ryzyka nadciśnienia
- Zapobieganie miażdżycy i innych chorobom układu krążenia
- Działanie przeciwzapalne
- Silnie działanie antyoksydacyjne
- Korzystny wpływ na pracę mózgu
- Korzystny wpływ na wyniki sportowe, szczególnie w sportach wytrzymałościowych
