Olej MCT to suplement diety, który w ostatnim czasie zdobywa coraz większe zainteresowanie wśród osób dbających o zdrową dietę i aktywny tryb życia. Jego stosowanie wydaje się szczególnie kuszące dla sportowców oraz pacjentów borykających się z problemami ze strony przewodu pokarmowego. MCT to angielski skrót na średniej długości kwasy tłuszczowe. Podejrzewa się, że ich wpływ na organizm jest całkowicie odmienny od słusznie zniesławionych długołańcuchowych nasyconych kwasów tłuszczowych. Jak zatem produkt taki może oddziaływać na zdrowie? Czy warto włączyć go do swojej diety? I z czego wynikają jego ciekawe właściwości? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znaleźć można w dalszej części artykułu.
Z poniższego artykułu dowiesz się:
- Czym jest olej MCT?
- Co wyróżnia olej MCT od innych tłuszczów?
- Gdzie naturalnie występują kwasy MCT?
- Jakie wyjątkowe właściwości posiada olej MCT?
- Jaki wpływ może wywierać on na organizm człowieka?
- Jak olej MCT może wpływać na odchudzanie?
- Kto powinien zwrócić szczególną uwagę na tego rodzaju produkt?
- Jak spożywać olej MCT?
Olej MCT – co to jest i jak powstaje?
Olej MCT jest w pełni naturalnym produktem izolowanym z niektórych produktów spożywczych. MCT (Middle-Chain Triglyceride) to skrót na średniej długości kwasy tłuszczowe. Aby dokładnie zrozumieć to zagadnienie należy poznać podstawowe informacje i budowie chemicznej tłuszczów.
W pożywieniu znaleźć można kwasy tłuszczowe nienasycone oraz nasycone. Najogólniej mówiąc, pierwsze z nich przeważają w produktach roślinnych, a drugie w zwierzęcych. Wśród nasyconych kwasów tłuszczowych wyróżnia się natomiast:
- Długołańcuchowe kwasy tłuszczowe – mają powyżej 12 atomów węgla w cząsteczce i stanowią zdecydowaną większość tłuszczów. Występują między innymi w wysoko przetworzonych daniach i słodyczach.
- Średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe – mają 10-12 atomów węgla w cząsteczce. Znacznie rzadziej występują w produktach spożywczych.
- Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe – ich źródłem jest np. masło lub mleko.
Kwasy tłuszczowe nasycone uznawane są za niezdrowe i wywołujące szereg niekorzystnych zmian w organizmie. Ich nadmierne spożycie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem choroby metabolicznej, nadciśnienia, miażdżycy i otyłości. Dotyczy to jednak głównie długołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Średniołańcuchowe tłuszcze ulegają w organizmie zupełnie innym przemianom. Ich wchłanianie w przewodzie pokarmowym nie wymaga tworzenia specyficznych struktur zwanych chylomikronami. Procesy jakim podlegają MCT w jelitach są bardziej zbliżone do węglowodanów niż klasycznych tłuszczów. W efekcie szybko trafiają one do krwi, a stamtąd do wątroby, gdzie podlegają dalszym przemianom, rozkładowi lub ewentualnie magazynowaniu.
MCT – naturalne występowanie
Olej MCT stanowi skoncentrowane źródło substancji czynnej wyizolowanej z odpowiednich produktów spożywczych. Średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe nie są bardzo powszechne w pożywieniu. Jego naturalnymi źródłami jest przede wszystkim olej kokosowy, olej palmowy oraz nabiał. Olej MCT wytwarzany jest najczęściej z kokosa, gdyż to właśnie on zawiera najwięcej cennej substancji aktywnej.
Olej MCT – wpływ na zdrowie
Jako że kwasy MCT podlegają w organizmie człowieka nietypowym procesom metabolicznym, również ich wpływ na zdrowie i funkcjonowanie jest wyjątkowy. Na wstępie należy zaznaczyć, że olej MCT jest stosunkowo nowym produktem i cały czas podlega wielu analizom i badaniom naukowym. Jednak już obecny stan wiedzy pozwala wysunąć kilka bardzo interesujących wniosków dotyczących zastosowania oleju MCT. Na uwagę zasługują przede wszystkim:
- Wpływ MCT na odchudzanie
- Wpływ MCT na choroby psychiczne i stan mózgu
- Rola MCT w sporcie
- Wpływ MCT na regulację poziomu cukru
- Antybakteryjne właściwości MCT
Olej MCT a odchudzanie
Wpływ regularnego spożywania oleju MCT może w różny sposób wpływać na odchudzanie. Według badań naukowych spożywanie go przed posiłkiem może w znaczący sposób zmniejszyć łaknienie, co w praktyce skutkuje jedzeniem mniejszych porcji posiłków. Dodatkowo średniołańcuchowe tłuszcze spowalniają wchłanianie składników odżywczych w przewodzie pokarmowym, co sprzyja długotrwałemu uczuciu sytości. Właściwości te sprawiają, że olej MCT faktycznie może sprawdzić się podczas diety odchudzającej i wspomóc utratę masy ciała. Niemniej jednak nie należy zapominać, że olej MCT sam w sobie jest produktem kalorycznym i spożywanie go w dużych ilościach sprawi, że jego pozytywne efekty będą niedostrzegalne. Olej MCT może być zatem skutecznym dodatkiem przy odchudzaniu, ale decydując się na niego, powinniśmy ściśle kontrolować spożywane ilości oraz pozostałe elementy jadłospisu.
Olej MCT w diecie ketogenicznej
Dieta ketogeniczna to dieta ze ścisłym ograniczeniem spożycia węglowodanów. W zamyśle ma ona przestawić metabolizm organizmu na czerpanie energii z tłuszczów zamiast cukrów. Klasyczne długołańcuchowe kwasy tłuszczowe wchłaniają się bardzo długo i podlegają złożonym procesom zanim ulegną właściwemu metabolizmowi. W przypadku MCT cały proces jest znacznie krótszy, a ketogeneza, czyli istota diety ketogenicznej, zachodzi znacznie szybciej. W wyniku ketogenezy w organizmie powstają ciała ketonowe, które stanowią alternatywne dla cukru źródło energii, z którego może korzystać przede wszystkim nasz mózg.
Odmienny metabolizm kwasów MCT sprawia, że wydają się one idealne w diecie ketogenicznej. Warto zaznaczyć, że zawierają one około 10% mniej kalorii niż większość tłuszczów długołańcuchowych. W przypadku klasycznej diety ilość ta może nie odgrywać bardzo dużej roli, ale w przypadku diety z przewagą tłuszczów, taki deficyt może sprzyjać utracie masy ciała lub kontroli wagi.
Oleje MCT dla sportowców
Kwasy tłuszczowe są znacznie bogatszym źródłem energii niż węglowodany. Problemem jest jednak ich wolniejszy metabolizm. Mimo, że dostarczają więcej energii niż cukry, organizmowi trudniej jest z nich korzystać. Problem ten w dużej mierze zostaje rozwiązany w przypadku MCT. Średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe są wchłaniane i metabolizowane znacznie szybciej. W ten sposób organizm, nawet podczas wysiłku jest w stanie czerpać z nich energię.
MCT mogą być szczególnie skuteczne w sportach wytrzymałościowych, gdzie organizm przez długi czas potrzebuje znacznych ilości energii. Badania naukowe wskazują, że spożywanie oleju MCT przed treningiem kolarskim wpływa na zmniejszenie poziomu mleczanów w organizmie i poprawia sprawność organizmu podczas wysiłku.
Olej MCT a prawidłowe funkcjonowanie mózgu
Wpływ oleju MCT na mózg i cały układ nerwowy wiąże się bezpośrednio z dietą ketogeniczną. Istnieje wiele doniesień mówiących o korzystnym działaniu takiego sposobu żywienia w padaczce, chorobie Alzheimera i autyzmie.
Wykorzystanie diety ketogenicznej w łagodzeniu objawów padaczki było znane jeszcze ten sposób żywienia zdobył popularność jako metoda na odchudzanie czy poprawę zdrowia. U pacjentów z epilepsją, metabolizm oparty na ciałach ketonowych może zmniejszyć częstość występowania napadów padaczkowych. Stąd też sugeruje się, że olej MCT, jako doskonały element diety ketogenicznej, może być pomocny w terapii padaczki.
Badania naukowe wskazują, że w chorobie Alzheimera komórki mózgu nie są zdolne w pełni wykorzystywać glukozę z krwi. Spożywanie oleju MCT jako elementu diety ketogenicznej może wspomóc funkcjonowanie mózgu przez dostarczanie mu ciał ketonowych jako możliwego do wykorzystania źródła energii.
Istnieją również badania naukowe wskazujące na skuteczność diety ketogenicznej z włączeniem oleju MCT, jako sposobu na łagodzenie objawów autyzmu. Schorzenie to jest bardzo zróżnicowane i objawia się w różny sposób. Z tego powodu trudno dokładnie określić efekty terapii MCT. Jednak naukowcy wskazują na potencjalnie korzystny wpływ takiej metody na przebieg choroby i dolegliwości z nią związane.
Wpływ MCT na serce i układ krążenia
Choroby układu krążenia są jedną z najczęstszych dolegliwości i przyczyn śmierci naszych czasów. Ich rozwój, przebieg i nasilenie zależne jest od bardzo wielu czynników genetycznych i środowiskowych. Okazuje się, że olej MCT może mieć wpływ na jedne z ważniejszych czynników ryzyka pojawiania się takich dolegliwości.
Spożywanie oleju MCT w połączeniu z odpowiednią dietą wpływa pozytywnie na redukcję masy ciała. Pozwala to zapobiegać otyłości, czyli jednej z podstawowych przyczyn chorób serca. Bardzo istotny może być również wpływ MCT na profil lipidowy krwi. Okazuje się, że spożywanie średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych wiąże się z obniżeniem „złego cholesterolu” LDL i podwyższeniem „dobrego cholesterolu” HDL. Ponadto badania wskazują, że olej MCT w sposób istotny statystycznie obniża poziom białka CRP, czyli białka ostrej fazy – jednego ze wskaźników stanu zapalnego. Również ten czynnik wiąże się z rozwojem chorób serca i układu krążenia.
Jak spożywać olej MCT – czy forma ma znaczenie?
Olej MCT występuje naturalnie w oleju kokosowym. Pewne jego ilości znaleźć można również w oleju palmowym i nabiale. Stężenie cennej substancji we wszystkich tych produktach jest jednak wielokrotnie niższe niż w izolowanym oleju. Jeśli zatem zależy nam na konkretnych efektach działania MCT, warto zdecydować się na dobrej jakości czysty produkt.
Olej MCT – dawkowanie
Olej MCT jest stosunkowo od niedawna stosowany jako suplement diety. Z tego powodu nie ma jeszcze dokładnych badań na temat zalecanych dawek tej substancji. Na obecną chwilę uważa się, że dzienna dawka tłuszczu nie powinna przekraczać 50 ml.
Olej MCT – podsumowanie
Kwasy tłuszczowe średniołańcuchowe MCT wykazują bardzo obiecujące właściwości. Mogą być pomocne w zapobieganiu wielu chorobom naszych czasów. Stanowią również cenny składnik diety ketogenicznej. Jego wykorzystanie jest bardzo szerokie i w dużej mierze jeszcze nie poznane. Chociaż już teraz dostrzega się wiele korzystnych efektów jego stosowania, dalsze badania są konieczne, aby dokładnie potwierdzić jego wpływ na organizm.
