Zdrowie to nasza najcenniejsza wartość. Niestety nie doceniamy go dopóki na własnej skórze nie doświadczymy jego utraty. Zdrowa dieta i regularna aktywność fizyczna są niezmiernie ważne w prewencji wielu chorób. Warto mieć jednak na uwadze fakt, że odpowiedni tryb życia czasami może nie być wystarczający. Istnieje szereg czynników chorobotwórczych, na które nie mamy wpływu. Z tego powodu warto regularnie wykonywać badania kontrolne, które pozwolą uniknąć wielu przykrych niespodzianek. Jak często powinniśmy wykonywać takie badania? I co właściwie powinniśmy badać? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znaleźć można w dalszej części artykułu.
Z poniższego artykułu dowiesz się:
- Dlaczego warto regularnie się badać,
- Jakich chorób można w ten sposób uniknąć,
- Jakie badania kontrolne powinniśmy wykonywać,
- Jak często powinniśmy się badać,
- Czy istnieją przeciwwskazania do wykonywania badań kontrolnych.
Rola badań kontrolnych – czyli dlaczego warto badać się regularnie
Znaczna część chorób przewlekłych, szczególnie bardzo częstych obecnie chorób cywilizacyjnych, rozwija się przez lata nie dając żadnych objawów. Chociaż taki stan wydaje nam się zupełnie niegroźny, już wtedy w organizmie osoby chorej może zachodzić szereg niekorzystnych i nieodwracalnych zmian. Sytuacja ta dotyczy między innymi patologii układu krwionośnego lub wolno rozwijającej się cukrzycy. Dużo wczesnych zmian można jednak wykryć stosunkowo szybko poprzez regularne wykonywanie badań kontrolnych. W ten sposób można sprawdzić swój profil lipidowy, poziom cukru, czy też stan wzroku oraz słuchu. Wykryte wcześnie dolegliwości nierzadko są całkowicie wyleczalne. Jeśli mowa natomiast o przewlekłej jednostce chorobowej, takiej jak na przykład cukrzyca, jej szybka diagnoza wiąże się ze znacząco lepszą odpowiedzią na leczenie oraz mniej uciążliwym przebiegiem i objawami. Z tego powodu warto przynajmniej raz w roku zarezerwować sobie czas na wykonanie kompleksowych badań profilaktycznych, aby przez resztę czasu móc beztrosko cieszyć się każdym dniem pełnym zdrowia.
Jakie choroby można wykryć wykonując regularne badania kontrolne?
Regularne badania kontrolne są istotne przede wszystkim jeśli chodzi o wczesne wykrywanie chorób cywilizacyjnych. Należy do nich między innymi znaczna część schorzeń układu krążenia, takich jak miażdżyca, nadciśnienie i choroba niedokrwienna serca. Obecnie stanowią one najczęstszą przyczynę zgonów wśród pacjentów. Tymczasem wiele z tych dolegliwości można dobrze kontrolować, jeśli tylko wykryje się je wystarczająco wcześnie. Pierwsze ślady rozwijających się patologii można zauważyć już w badaniu profilu lipidowego krwi. Niezwykle ważne jest również regularne mierzenie ciśnienia tętniczego krwi.
Przykrymi dolegliwościami, które ze względu na komfort życia warto kontrolować są wady wzroku. Odpowiednia higiena narządu wzroku może znacznie spowolnić pogarszanie się zdolności widzenia. Badania kontrolne pozwalają również wykryć podwyższony poziom glukozy w organizmie, jeszcze zanim pojawią się przykre następstwa takiego stanu. Warto zauważyć, że wykrycie stanu przedcukrzycowego, czyli insulinooporności pozwala na całkowite wyleczenie. Niestety zupełnie inaczej sprawa wygląda, gdy w organizmie zdąży rozwinąć się cukrzyca.
Zupełnie oddzielną kategorię stanowią schorzenia jamy ustnej. Regularne wizyty u stomatologa pozwolą uniknąć wiele bólu i traumatycznych wizyt na dentystycznym fotelu.
Jakie badania kontrolne powinniśmy wykonywać regularnie?
Podstawowym i najważniejszym badaniem kontrolnym jest morfologia krwi. Uzyskamy z niej informacje o:
- Ilości krwinek białych i czerwonych
- stężeniu hemoglobiny
- ilości płytek krwi
- wartości hematokrytu
- parametry krwinek (np. objętość, zawartość hemoglobiny)
Jeśli chodzi o badania krwi, warto dodatkowo sprawdzić OB, poziom żelaza i ferrytyny. W celu zbadania podstawowych funkcji wątroby można dodać do całego zestawu również badanie stężenia ALAT i ASPAT w surowicy. Bardzo powszechnym w dzisiejszym czasie niedoborem jest zbyt niski poziom witaminy D. Również ten parametr można sprawdzić poprzez zwykłe pobranie krwi. Weganie i wegetarianie koniecznie powinni zainteresować się również poziomem witaminy B12.
Poza badaniem krwi regularnie powinniśmy wykonywać również badania moczu. Jest to jedna z najprostszych i najmniej problematycznych procedur, która pozwala wykryć choroby nerek, ale również ewentualne nieprawidłowości wielu innych narządów ciała. Zarówno morfologię krwi, jak i badanie moczu należy wykonywać przynajmniej raz w roku.
Dodatkowym badaniem wykonywanym również z krwi żylnej jest lipidogram. Powinniśmy wykonywać go co 3-5 lat. Pacjentom po 30. roku życia zaleca się sprawdzanie tych parametrów co roku.
Kobiece sekrety, czyli jakie dodatkowe badania zaleca się Paniom?
Kobiety powinny wykonywać regularnie kilka dodatkowych badań. Po ukończeniu 20. roku życia zalecana jest coroczna cytologia. Po 40. roku życia należy sprawdzać również poziom hormonu TSH, który dostarcza informacji o funkcjonowaniu tarczycy. Ważnymi parametrami są także stężenie LH, FSH oraz estradiolu.
Każda nastolatka i kobieta powinna regularnie wykonywać również samobadanie piersi. Należy powtarzać je w równym odstępie czasu po każdym cyklu miesiączkowym, najlepiej około 7 dni po zakończeniu krwawienia.
Męskie problemy, czyli o co powinni zadbać Panowie?
Każdy mężczyzna po 20. roku życia powinien co miesiąc wykonywać samobadanie jąder. Dodatkowo panom po 50. roku życia przynajmniej raz w roku zaleca się wizytę u lekarza w celu wykonania badania per rectum i kolonoskopii. W badaniach krwi należy uwzględnić również poziom PSA. Wszystkie te procedury mają za zadania sprawdzić stan funkcjonowania prostaty oraz jelita grubego.
Czy istnieją przeciwwskazania do wykonywania profilaktycznych badań?
Badania profilaktyczne są mało inwazyjne. W zdecydowanej większości nie ma żadnych przeciwwskazań do ich wykonywania. Istnieją pewne jednostki chorobowe, w których powinniśmy ich unikać, jednak w takich sytuacjach lekarz powinien przekazać nam na ten temat dokładne informacje. Niepodważalnym przeciwwskazaniem będą patologie układu krążenia związane z zaburzeniami krzepliwości. Dyskwalifikującymi dolegliwościami może być również część chorób skórnych. Indywidulanie należy rozpatrywać przypadki pacjentów z chorobami przewlekłymi serca, nowotworami i cukrzycą.
