Mimo wzrastającej popularności diety wegetariańskiej i wegańskiej bardzo dużo osób nadal nie wie, jak odróżnić od siebie wszystkie wariacje tego typu sposobu żywienia. W zależności od preferencji i możliwości, każdy może wybrać dowolną odpowiednią dla siebie modyfikację. Dzięki temu dieta staje się przyjemna, smaczna i spełniająca wszystkie nasze wymagania. Jakie zatem istnieją odmiany diety wegetariańskiej? Czym się od siebie różnią? I dlaczego w ogóle warto rozważyć wykluczenie z diety mięsa? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znaleźć można w dalszej części artykułu.
Z poniższego artykułu dowiesz się:
- Jakie zalety posiada dieta wegetariańska?
- Kto może myśleć o diecie wegetariańskiej?
- Jakie są rodzaje diety wegetariańskiej?
- Czym wymienione rodzaje różnią się od siebie?
- Która dieta jest najlepsza?
Dieta wegetariańska – dlaczego warto?
Dieta wegetariańska niesie za sobą dużo korzyści. Warto jednak już na wstępie zaznaczyć, że mowa tu jedynie o zdrowym i przemyślanym jadłospisie, a nie jedynie prostym wyeliminowaniu mięsa i zastąpienia go na przykład słodkimi naleśnikami, racuchami czy innymi wysokokalorycznymi daniami.
Dieta wegetariańska oparta na pełnym ziarnie, warzywach i owocach jest bardzo wysoko odżywcza. Dostarcza mnóstwa witamin i składników mineralnych. Ponadto dużo roślinnych produktów stanowi bardzo dobre źródło węglowodanów złożonych i błonnika pokarmowego. Jednocześnie to właśnie owoce i warzywa są prawdziwą skarbnicą antyoksydantów. Nie zawierają również cholesterolu. Zawarte w produktach roślinnych tłuszcze składają się w głównej mierze z kwasów tłuszczowych nienasyconych. Wszystkie te cechy sprawiają, że dieta wegetariańska może w istotny sposób wpływać na prewencję poważnych chorób cywilizacyjnych, takich jak nadciśnienie, zawał serca oraz cukrzyca typu 2.
Czy dieta wegetariańska zawsze jest zdrowa?
Tak jak już zostało wcześniej wspomniane, dieta wegetariańska szczyci się swoim korzystnym wpływem na zdrowie tylko jeśli jest odpowiednio skomponowana. Wbrewpowszechnym obawom prawidłowe zaplanowanie roślinnego jadłospisu nie jest wcale takie trudne. Najważniejsze zasady zdrowego odżywiania pozostają takie same. Dieta wegetariańska również wymaga wyeliminowania słodkich przekąsek i włączenia do jadłospisu produktów pełnoziarnistych. W przypadku produktów roślinnych sam jednak rozwiązuje się problem dodatkowych porcji owoców i warzyw czy też ograniczenia spożywania kwasów tłuszczowych nasyconych.
Dieta wegetariańska – dla kogo?
Dieta wegetariańska przy odrobinie planowania może w pełni zaspokajać potrzeby zdrowego organizmu. Większość z nas nie ma żadnych przeciwwskazań do tego, by chociaż spróbować takiego modelu żywienia. Najważniejszą zasadą jest jednak, aby włączając dietę roślinną w naszą codzienność, pamiętać o odpowiednim spożyciu nabiału, takiego jak Skyry czy maślanka. Wskazane jest również regularne spożywanie nasion roślin strączkowych. Źródłem białka może być również masło orzechowe.
Osobami, u których dieta wegetariańska może się nie sprawdzić są osoby z dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego. Produkty roślinne bardzo często zawierają bardzo dużo błonnika pokarmowego. Ciekawy wydaje się fakt, że u wegan i wegetarian problemem może być zbyt wysokie spożycie tego składnika, co stanowi całkowite przeciwieństwo klasycznej diety mięsnej.
Rodzaje diety wegetariańskiej
Wśród diet wegetariańskich wyróżnia się kilka typów odmiennych pod względem rodzajów eliminowanych produktów. Są to:
- Dieta lakto-owo wegetariańska
- Dieta lakto-wegetariańska
- Dieta owo-wegetariańska
- Peskarianizm
- Weganizm
Lakto-owo wegetarianizm
Ten tym diety to najpopularniejszy wybierany wariant diety wegetariańskiej. Dla dużej części społeczeństwa niezaznajomionej z tematem, stanowi on właściwie jedyny możliwy wybór. Taki sposób żywienia polega na wyeliminowaniu z diety wszystkich produktów mięsnych. Zaliczają się tu również ryby. Lakto-owo wegetarianin je jednak jajka i nabiał. Dozwolone są wszystkie sery, masło, śmietana czy lody.
Lakto-wegetarianizm
Ten model diety stanowi dodatkowy krok w porównaniu do wyżej opisanego jadłospisu. W przypadku diety lakto-wegetariańskiej jadłospis nie może uwzględniać również jajek. Oznacza to, że osoba przestrzegająca tego rodzaju sposobu żywienia może spożywać wszystkie produkt pochodzenia roślinnego oraz nabiał.
Owo-wegetarianizm
Dieta owo-wegetariańska pozwala na spożywanie jajek. Wyklucza jednak jedzenie nabiału. Osoba na tej diecie eliminuje z posiłków produkty takie jak jogurty, mleko, masło czy śmietana.
Peskatarianizm
Ta odmiana wegetarianizmu wprowadza ustępstwa związane z rybami. Osoba przestrzegająca tego sposobu żywienia może uwzględniać w posiłkach na przykład łososia, tuńczyka czy dorsza. Peskarianizm wywodzi się z regionu południowych Włoch. Jego dużą zaletą jest wysokie spożycie kwasów tłuszczowych omega-3.
Weganizm
Jest to najbardziej restrykcyjna odmiana wegetarianizmu, która wyklucza wszystkie produkty odzwierzęce. Zaliczają się tutaj mięso, ryby, nabiał, jajka, a w niektórych przypadkach także miód. Dieta ta bardzo często rzutuje także na inne sfery życia. Osoby jej przestrzegające nierzadko decydują się na używanie kosmetyków o składzie w 100% roślinnym oraz niekupowanie ubrań skórzanych czy zamszowych.
Warto wspomnieć, że dieta wegańska wiąże się z zagrożeniem niedoborami przede wszystkim witaminy B12 oraz żelaza. Są to składniki, które należy na bieżąco kontrolować w badaniach krwi i ewentualnie uzupełniać, najlepiej po konsultacji z lekarzem.
Fleksitarianizm
Jeszcze inną wariacją opierającą się na diecie roślinnej jest fleksitarianizm. Nie została ona uwzględniona wcześniej, gdyż w zasadzie nie powinna być zaliczana do diet wegetariańskich. Niemniej jednak również ona opiera się na produktach roślinnych i te artykuły promuje oraz stawia na pierwszym miejscu. Uwzględnia jednak spożywanie również małych ilości produktów odzwierzęcych, w tym mięsa. Nie ma ścisłych reguł, co do dopuszczalnej częstotliwości. Istnieje jedynie kilka „luźnych” zasad charakteryzujących tą dietę:
- Wybieranie głównie produktów roślinnych
- Dostarczanie większości białka ze źródeł roślinnych
- Spożywanie produktów z pełnego ziarna
- Ograniczanie cukrów prostych oraz nasyconych kwasów tłuszczowych
Dieta fleksitariańska stworzona została w celu promowania zdrowego, opartego na produktach roślinnych sposobu żywienia. Posiada zalety diety wegetariańskiej, takie jak bogactwo witamin, błonnika czy antyoksydantów. Nie wiąże się jednak z aż tak dużymi ograniczeniami, ponieważ pozostawia duży margines elastyczności. Stanowi bardzo dobry sposób na wprowadzenie do codziennego życia zdrowych nawyków poprzez dietę dostosowaną do naszych indywidualnych potrzeb.
Która dieta wegetariańska jest najlepsza?
Nie ma diety, która sprawdziłaby się idealnie u każdego. Dieta wegetariańska z pewnością zasługuje na uwagę i chociaż próbę wprowadzenia jej do naszych zwyczajów. Niemniej jednak to my sami musimy zdecydować, który jadłospis będzie dla nas odpowiedni. Dieta, poza efektami zdrowotnymi, powinna być dla nas także komfortowa, smaczna i satysfakcjonująca. W jej wyborze należy również uwzględnić czas, którym dysponujemy. Nie ma co udawać, przygotowywanie wegańskich posiłków nie zawsze zajmie nam 5 minut.
Dla osób nieprzekonanych do diety wegetariańskiej najlepszy będzie fleksitarianizm lub peskatarianizm. Każdy z nas musi zdecydować, czy jest to etap, na którym chce się zatrzymać, czy może po czasie woli zrobić następne kroki i eliminować z diety jeszcze więcej odzwierzęcych produktów.
